ارتباط میان رابطه خویشاوندی مقتول با قاتل و تصمیم اولیای‏دم در پرونده‏های قتل عمد (تحلیل موردی پرونده‏های قتل عمد در استان تهران)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حقوق کیفری و جرم شناسی،گروه حقوق کیفری و جرم شناسی، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.h_akbari1983@yahoo.com

2 استادیار و مدیر‏گروه حقوق کیفری و جرم شناسی، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران (نویسنده مسئول): ghassemghassemi@gmail.com

3 دانشیار گروه حقوق کیفری و جرم شناسی، دانشکده حقوق، دانشگاه شهید بهشتی تهران، ایران.cnas@mail.com

4 استادیار گروه حقوق کیفری و جرم شناسی، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. m-mahdavisabet@srbiau.ac.ir

چکیده

 
 
 
وفق قانون مجازات اسلامی ایران، در جرم قتل عمد مستوجب قصاص نفس، اختیار تعیین مجازات به اولیای‏دم سپرده می‏شود و از آنجا که نوع تصمیم، از قصاص نفس تا گذشت، در نوسان می‏تواند باشد، شناسایی عوامل مرتبط با تصمیم‏گیری اولیای‏دم، بسیار حائز اهمیت می‏گردد. در هر پرونده قضایی، ساختار پیچیده‏ای از موقعیت‏ها و روابط اجتماعی وجود دارد که چگونگی رسیدگی به آن پرونده را پیش‏بینی و تصمیم‏گیری در خصوص آن را هدایت می‏کند. به نظر می‏رسد تصمیم اولیای‏دم، متأثر از مختصات اجتماعی پرونده بوده و ساختار اجتماعی متفاوت پرونده‏ها موجب تفاوت، در نتیجه پرونده‏ها می‏گردد. در این پژوهش، با استفاده از نظریه ساختار اجتماعی پرونده‏های قضایی، ارتباط متغیر رابطه خویشاوندی مقتول و قاتل، با تصمیم اولیای‏دم تحت بررسی قرار گرفت. پژوهش حاضر به شیوه پیمایشی انجام شده و از تکنیک مطالعه پرونده‏های قضایی برای جمع‏آوری اطلاعات و از روش‏های آمار توصیفی و آزمون‏های همبستگی خی دو[1] و فی کرامر[2] استفاده شده است. جمعیت تحقیق، پرونده‏های قتل عمد مختومه استان تهران است که 100 پرونده به شیوه نمونه‏گیری در دسترس انتخاب شدند. مطابق با یافته‏های تحقیق، ارتباط معناداری میان رابطه خویشاوندی مقتول با قاتل و تصمیم اولیای‏دم وجود دارد، بدین معنی که در روابط خویشاوندی نزدیک‏تر، تمایل بیشتری به گذشت و دریافت خون بها وجود داشته است. داده‏ها همچنین نشان داد که از 43 قاتل متأهل، در 6/32% همسر‏ و در 14 درصد نیز خانواده همسر یا معشوقه کشته شده است، بنابراین میان متأهل بودن قاتلین و قتل زوجین با سطح معناداری 001/0 رابطه معناداری وجود دارد.
[1] Chi-Square
[2] Phi-Crammer

کلیدواژه‌ها