بازاندیشی تئوریک و عملی کمونیسم در فروپاشی شوروی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

-

چکیده

بهجرأتمی‌توانگفتکهپسازجنگجهانیدوم،فروپاشیشورویمهم‌ترینتحولسیاسی- بین‌المللیدرقرنبیستمبود. اینتحولموجبپایانعمر 45 سالهدورانجنگسردونظامدوقطبیگردیدهوشرایطبنیادینجدیدیرابرنظامبین‌المللیتحمیلنمود. ازاینروتعدادزیادیازاندیشمندانومحققینبه‌ویژهدرحوزهعلومسیاسیوروابطبین‌المللبهپژوهشدرزمینهعلتشکستاولینتجربهعملیکمونیسموفروپاشینظام‌هایکمونیستیدراوایلدهه 1990 پرداختهواززوایایمختلفموضوعرابررسینموده‌اند. دراینمقالهنیزتلاششدهاستبهنارسایی‌هایکمونیسمدرتئوریونیزدرعملپرداختهشدهوازاینزوایهبهدلایلپایاننظامدوقطبیتوجهشود. دراینچارچوبمواردیمثلناتوانیدرونیکمونیسمدرپاسخگوییبهنیازهایروزجهانی،عدمتوجهبهآزادی،عدماهمیتدادنبهدموکراسی،اغراقدرنقشپرولتاریا،دیدگاهغلطدرزمینهکار،دوریازعقل‌گرایی،ناکارآمدیتئوریجبرتاریخی (ماتریالیسمدیالکتیک)،عدمتوجهبهملیت‌هاوناتوانیدرایجادپیوندایدئولوژیکمحکمبینآنهاوبالاخرهبی‌توجهیبهانگیزه‌هاوابتکاراتفردیدرقالبنارسائی‌هایتئوریککمونیسمتوضیحدادهشدهوسپسایننارسائی‌هادربعدعملینیزموردکنکاشقرارگرفتهاست. کهدرمبحثمربوطبهنارسائی‌هایعملیکمونیسمموضوعاتیچوننارسائی‌هایاقتصادانعطاف‌ناپذیرمتکیبربرنامه‌ریزیمتمرکز،ناکارآمدیوفقدانانگیزهودلگرمیدرتولیدمحصولاتکشاورزی،نارسائی‌هایاجتماعی،نارسائی‌هایسیاسیواصلاحاتگورباچفموردبررسیقرارگرفتهاست.

کلیدواژه‌ها